زهر زنبور عسل که به آن آپی‌توکسین (Apitoxin) نیز گفته می‌شود، یک مایع اسیدی بی‌رنگ است که توسط زنبورهای عسل تولید می‌شود. این ماده به عنوان یک مکانیسم دفاعی توسط زنبورها برای دفع مهاجمان استفاده می‌شود و در صورت نیش زدن به بدن انسان یا حیوان، وارد بدن شده و می‌تواند واکنش‌های مختلفی از جمله درد و التهاب را ایجاد کند. با این حال، زهر زنبور عسل به دلیل ترکیبات فعال زیستی خود، در طب سنتی و مدرن برای درمان برخی بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ترکیبات زهر زنبور عسل:
زهر زنبور عسل حاوی بیش از 40 ماده فعال زیستی است که مهمترین آنها عبارتند از:

ملیتین (Melittin):
این ماده حدود 50 درصد زهر را تشکیل می‌دهد و دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی قوی است.

آپامین (Apamin):
این ماده یک نوروتوکسین است که می‌تواند بر سیستم عصبی تأثیر بگذارد.
فسفولیپاز A2 (Phospholipase A2):
این آنزیم خاصیت ضد التهابی و ضد انعقاد خون دارد.
هیالورونیداز (Hyaluronidase):
این آنزیم باعث افزایش نفوذپذیری بافت‌ها می‌شود و به جذب سایر مواد زهر کمک می‌کند.

خواص درمانی زهر زنبور عسل:
زهر زنبور عسل در درمان بیماری‌های مختلفی از جمله موارد زیر کاربرد دارد:

آرتروز و روماتیسم:
زهر زنبور عسل به دلیل خواص ضد التهابی و ضد درد خود می‌تواند در کاهش درد و التهاب مفاصل در بیماران مبتلا به آرتروز و روماتیسم مفید باشد.

دردهای عصبی:
زهر زنبور عسل می‌تواند در کاهش دردهای عصبی مانند سیاتیک و درد عصب سه‌قلو موثر باشد.
بیماری‌های پوستی:
زهر زنبور عسل در درمان برخی از بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس و اگزما کاربرد دارد.
اختلالات سیستم ایمنی:
مطالعات نشان داده‌اند که زهر زنبور عسل می‌تواند در تنظیم سیستم ایمنی و کاهش التهاب در برخی از اختلالات خود ایمنی موثر باشد.
بیماری‌های قلبی عروقی:
زهر زنبور عسل می‌تواند در بهبود گردش خون و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی نقش داشته باشد.

روش‌های استفاده از زهر زنبور عسل:
زهر زنبور عسل به روش‌های مختلفی برای درمان استفاده می‌شود:

نیش‌درمانی (Apitherapy):
این روش شامل نیش زدن زنبور به نقاط خاصی از بدن برای درمان است.

تزریق زهر زنبور عسل:
در این روش، زهر زنبور به صورت کنترل شده و در دوزهای مشخص به زیر پوست تزریق می‌شود.
استفاده از محصولات حاوی زهر زنبور عسل:
محصولاتی مانند پمادها، کرم‌ها و کپسول‌ها حاوی زهر زنبور عسل برای مصارف موضعی و خوراکی وجود دارند.

نکات مهم:

استفاده از زهر زنبور عسل برای درمان باید حتماً زیر نظر پزشک متخصص و با احتیاط انجام شود.

افراد مبتلا به آلرژی به نیش زنبور عسل باید از این روش درمانی اجتناب کنند.
در دوران بارداری و شیردهی، استفاده از زهر زنبور عسل توصیه نمی‌شود.